Bu makale, yerel yönetimlerin (belediye ve il özel idareleri) kurduğu veya ortak olduğu, uygulamada "yerel yönetim/mahalli idare şirketi" olarak adlandırılan anonim ve limited şirketlerdeki nakdi sermaye ödeme esaslarını, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) hükümleri çerçevesinde derinlemesine incelemektedir. Çalışma, bu şirketlerin kuruluşu ve sermaye artırımı süreçlerinde uyulması gereken zorunlu hukuki ve mali prosedürleri netleştirmeyi amaçlamaktadır.

Yerel Yönetim Şirketlerinde Sermaye Taahhüdü: Kuruluş ve Artırım Esasları

Makalenin temelini, yerel yönetimlerin şirket kurma veya sermaye artırımına gitme yetkisini doğuran hukuki ön şartlar oluşturmaktadır. 5393 sayılı Belediye Kanunu ve ilgili mevzuat uyarınca, yerel yönetimlerin bu işlemleri yapabilmesi için öncelikle Belediye/İl Genel Meclisi'nin gerekçeli ve ayrıntılı bir olumlu kararı bulunması zorunludur. Bu karar, şirketin türü, sermaye miktarı, yerel yönetimin pay oranı gibi hayati detayları içermelidir. Kuruluşun aksine, sermaye artırımında ise Cumhurbaşkanından izin alınması gerekmemektedir; sadece meclis kararı yeterlidir.

Kuruluşta Nakdi Sermayenin Ödenmesi ve Bloke Zorunluluğu

Çalışmada, nakdi sermayenin ödeme usulü, şirket türlerine göre farklılık arz etmektedir:

Anonim Şirketler (A.Ş.): Kuruluş sermayesinin (mevcut asgari 250.000 TL) en az %25'inin tescilden önce, kalan %75'inin ise tescili izleyen 24 ay içinde ödenmesi şarttır (TTK 344 ve 345). Bu %25'lik asgari tutar, ticaret siciline başvurudan önce mutlaka şirket adına açılan özel bir hesaba (mevduat, katılım, kalkınma veya yatırım bankası olabilir) yatırılarak bloke edilmelidir.

Limited Şirketler (LTD. ŞTİ.): Kuruluşta nakden taahhüt edilen payların itibari değerlerinin en az %25'inin tescilden önce ödenmesi şart değildir. Taahhüt edilen sermayenin tamamının 24 ay içinde ödenmesi mümkündür.

Bloke Prosedürü: Anonim şirket kuruluşunda, sermayenin asgari %25'inin bankaya yatırıldığına dair banka mektubunun ticaret siciline sunulması zorunludur. Bu mektup olmaksızın tescil talebi reddedilir. Tescil gerçekleştikten sonra ise, ticaret sicili müdürlüğünden alınacak yazı veya sicil tasdiknamesi ibraz edildiğinde, banka blokesini kaldırarak parayı yalnızca yerel yönetim şirketine öder.

Sermaye Artırımında Ödeme Esasları

Yerel yönetim şirketlerinin sermaye artırımında en çok başvurduğu yöntem, sermaye taahhüdü yoluyla artırımdır. Bu süreçte de kuruluşta uygulanan nakdi sermaye kuralları (TTK 344 ve 345) kıyasen uygulanır:

Anonim Şirketlerde: Artırılan nakdi sermayenin en az %25'i tescilden önce bloke edilmeli ve ödenmelidir.

Limited Şirketlerde: Tescilden önce peşin ödeme zorunluluğu bulunmamakla birlikte, nakden ödeme yapılması halinde anonim şirket kuralları geçerli olur.

Önemli Not: Bu ödeme ve bloke sistemi, sadece sermaye taahhüdü yoluyla yapılan artırımlarda geçerli olup, yedek akçelerin sermayeye eklenmesi suretiyle yapılan iç kaynaklardan sermaye artırımlarında uygulanmaz.

Sonuç olarak bu makale, yerel yönetim şirketlerinin mali yapısını tesis etme ve güçlendirme süreçlerini hukuki prosedürlere uygun olarak yürütmeleri için detaylı bir kılavuz sunmakta, olası hukuki ve idari sorunların önüne geçilmesini amaçlamaktadır.

KONTDER

Dergimizin Ekim 2025 sayısına ulaşmak için tıklayınız...

Daha fazlası için: Yerel Yönetim ve Denetim dergimizin Ekim-2025 sayısını okuyabilirsiniz.

Dergimize mobil uygulamamız veya internet sitemiz üzerinden ulaşabilirsiniz.

Dergilerimize ulaşmak için tıklayınız...

Saygılarımızla,

KONTDER

Mobil Uygulamamızı İndirmek İçin Tıklayınız. Play Store / AppStore

 X (Twitter): @kontder   İnstagram : kontderr