Bu makale, denetim kavramının Antik çağlardan modern devletlere uzanan tarihsel gelişimini ve günümüz demokratik hukuk devleti anlayışındaki kritik önemini mercek altına almaktadır. Çalışmanın temel amacı, kamu kaynaklarının şeffaflık, etkinlik ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda yönetilmesini sağlayan kamusal denetim mekanizmalarını kapsamlı bir şekilde incelemektir.

Çalışma, denetimin sadece hataları tespit etmekten ibaret olmadığını, aksine kurumların performans hedefleriyle gerçekleşen çıktılar arasındaki farkı en aza indirmeyi amaçlayan, yapıcı ve telafi edici bir geribildirim sistemi olduğunu vurgulamaktadır. Makale, maliyet-fayda dengesinin gözetilerek yapılan, anlaşılır raporlar içeren ve idarenin başka çözüm seçeneklerini kısıtlamayan esnek bir denetim yaklaşımının gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Kamusal denetimin içeriği, sadece idarenin mevzuata uygunluğunu (Hukuka Uygunluk Denetimi) değil, aynı zamanda kamu kaynaklarının rasyonel ve yerinde kullanılıp kullanılmadığını (Yerindelik Denetimi) ve belirlenen standartlara ne kadar ulaşıldığını (Performans Denetimi) da kapsamaktadır. Türkiye'de bu denetim çeşitliliği, TBMM'nin siyasal denetimi (yazılı soru ve genel görüşme gibi yöntemlerle), yargısal denetim (Danıştay ve İdare Mahkemeleri), idari denetim (İç Denetim ve İdari Vesayet) ve vergi denetimi (yoklama, inceleme) olmak üzere farklı kurumlarca yürütülmektedir.

Makalenin önemli bir bölümü, merkezi denetim organlarının işlevine odaklanmaktadır. Sayıştay’ın, Anayasa'nın 160. maddesi uyarınca TBMM adına merkezi ve yerel idarelerin tüm mali faaliyetlerini denetlediği ve hesaplarını kesin hükme bağladığı belirtilmektedir. Yine, idare ile vatandaş arasındaki arabulucu rolünü üstlenen Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsman), yargının iş yükünü azaltmaya ve idaredeki haksızlıkları şikayet yoluyla incelemeye yardımcı olmaktadır. Devlet Denetleme Kurulu (DDK) ise Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak, idarenin mevzuata uygunluğunun yanı sıra disiplinli ve etkin işleyişini de denetleyebilmektedir.

Sonuç olarak, makale, etkin bir denetimin sağlanması için denetim elemanlarının bağımsız ve tarafsız bir ortamda çalışması, teknolojinin etkin kullanılması ve yöneticilerin hesap verebilirlik sorumluluğunun güçlendirilmesi gerektiğini savunmaktadır. Bu süreç, kamu hizmetlerinin kalitesini artırarak toplum refahının maksimum seviyeye çıkarılması için temel bir güvence mekanizmasıdır.

 KONTDER

Dergimizin Ekim 2025 sayısına ulaşmak için tıklayınız...

Daha fazlası için: Yerel Yönetim ve Denetim dergimizin Ekim-2025 sayısını okuyabilirsiniz.

Dergimize mobil uygulamamız veya internet sitemiz üzerinden ulaşabilirsiniz.

Dergilerimize ulaşmak için tıklayınız...

Saygılarımızla,

KONTDER

Mobil Uygulamamızı İndirmek İçin Tıklayınız. Play Store / AppStore

 X (Twitter): @kontder   İnstagram : kontderr